RUMOR VARIUS
Anno 1995 - fasciculum 108
.
Sed videte carmen originale quoque:
Primum autem testimonium leporis ova parientis in scriptis anno 1682 compositis ab medico Heidelbergensi Georgio Frank, quibus ille de morbis frequentibus post ova leporina magno numero comesa refert. Ita de monacho Franciscano narrat, "qui tempore paschali rubrum ovum integrum devorare voluit. Sed ovum nimis magnum et gula monachi nimis parva erat, itaque mox suffocatus est." Et de lepore paschali scribit: "Parvis liberis et hominibus simplicibus stultisque imponitur leporem paschalem ea ova excludere et in hortis occultare."
Praefatio
.
Amicae et amici nostri!
Paulo post Idus Apriles diem paschae egimus. Quoque anno homines nostrarum regionum iam ante illam diem festam saepe de lepore paschali et de ovis paschalibus narrare et cogitare solent, et in omnibus tabernis gallinae et lepores socolatae ovaque omnis modi frequentissima inveniuntur.
Sed quomodo illa coniunctio leporis et ovi se habet? Nuper in actis diurnis Bernensibus nomine Bund carmen a poeta Theodisco Eduardo Moerike (1804ó1875) compositum, quo coniunctionem leporis et ovi facete iocoseque descripsit, legi. Ecce carmen, quod versicuiis mediocris in Latinum vertere conatus sum:
Sophistae pastoresque disputabant
et magna voce rixis conclamabant:
Quid creavit Deus primum?
Dic, gallinam sit an ovum?
et magna voce rixis conclamabant:
Quid creavit Deus primum?
Dic, gallinam sit an ovum?
Id tam difficile est solvendum?
En, ovum est inventum primum,
sed, cum gallina esset nondum,
sic lepus apportavit ovum.
En, ovum est inventum primum,
sed, cum gallina esset nondum,
sic lepus apportavit ovum.
Sed videte carmen originale quoque:
Die Sophisten und die Pfaffen
stritten sich mit viel Geschrei:
Was hat Gott zuerst erschaffen,
Wohl die Henne? Wohl das Ei?
stritten sich mit viel Geschrei:
Was hat Gott zuerst erschaffen,
Wohl die Henne? Wohl das Ei?
Wäre das so schwer zu lösen?
Erstlich ward ein Ei erdacht:
Doch weil noch kein Huhn gewesen
Schatz, so hat's der Has' gebracht.
Erstlich ward ein Ei erdacht:
Doch weil noch kein Huhn gewesen
Schatz, so hat's der Has' gebracht.
Primum autem testimonium leporis ova parientis in scriptis anno 1682 compositis ab medico Heidelbergensi Georgio Frank, quibus ille de morbis frequentibus post ova leporina magno numero comesa refert. Ita de monacho Franciscano narrat, "qui tempore paschali rubrum ovum integrum devorare voluit. Sed ovum nimis magnum et gula monachi nimis parva erat, itaque mox suffocatus est." Et de lepore paschali scribit: "Parvis liberis et hominibus simplicibus stultisque imponitur leporem paschalem ea ova excludere et in hortis occultare."
Etiamsi nostra aetate in omnibus fere regionibus linguae Theodiscae lepus paschalis vulgo notus est, non semper res ita se habuit. In Tiroli etiam de "gallinis paschalibus" narratur, quae ova pariunt; in Bavaria Superiore (Oberbayern), Austria (Oesterreich), Thuringia (Thüringen) Slesvica-Holsatiaque (Schleswig-Holstein) gallum id facere dicunt; in quibusdam regionibus Helvetiae cuculus ova apportare fertur.
Opinantur quoque duo symbola fertilitatis, et lepus et ovum, coniuncta esse. Apud liberos parvos lepus est ille, qui dona a donatore ad eum, cui donantur, transfert. Scilicet nullus infans putat leporem ova parere. Homines adulti nonnumquam per iocum coniunctionem triplicem inter gallinam et gallum et leporem fingunt, et propter ova picta vel tincta gallinae coniunctionem adulteram cum lepore affingunt.
Ex saeculo 12o p. Chr. n. de ovis paschalibus refertur. Quia quadragesima interdictum erat ova consumere, ecclesia ova consecrata introduxit et statuit illa consumenda esse ea die, qua Iesus resurrexisse dicitur. Ex eo ovum etiam symbolum resurrectionis habetur.
Ceterum, scitisne quomodo dies paschae constituatur? In consilio Nicaeensi anno 325 p. Chr. n. exhibito regula constituta est, quae adhuc valet: Dies paschae quoque anno est dies Dominica prima post primam lunam plenam, quae ver iniens sequitur. Hoc anno exempli gratia ver die 21o mensis Martis coepit, luna die Saturni 15o mensis Aprilis plena erat, ergo dies paschae die Dominica sequente 16o Aprilis erat.
Praeterea animadvertite, quaeso, parvam mutationem numeri domus inscriptionis cursualis Vitoduri: Ex Kalendis luniis anno 1995 ille numerus non iam "Stadthausstrasse 117", sed "Stadthausstrasse 65" (vel "Marktgasse 28") est!
Valete!
Daniel Weissmann
Daniel Weissmann